Ekşi ve şifalı baharat: Sumak

Antepfıstığıgiller familyasına ait olan iki-üç metre boyundaki otsu ağaçların meyvesinden elde edilen sumak özellikle doğu mutfağının vazgeçilmez baharatlarından biridir. Yapraklarının da ayrı olarak kullanılmasının yanı sıra, sumak olgunlaşıp rengi yeşilden kırmızıya dönen meyvelerin kurutulup ardından tuzla birlikte öğütülmesiyle elde edilmektedir. Tadı oldukça ekşidir.

Ülkemizin hemen hemen her bölgesinde yetişme özelliğine sahip olmakla birlikte, en fazla sumak üretimi Akdeniz Bölgesi’nde yapılmaktadır. Sumağın içerisinde tanen, sitrik asit, tartarik asit, flavon ve şeker bulunmaktadır. Karbonhidrat, protein ve sodyum bakımından oldukça zengindir. Besin olarak tüketilmesinin yanı sıra, yapraklarıyla birlikte doğal boya maddesi olarak da kullanılmaktadırlar. Sumak rengi yeşilden krem rengine, kırmızıdan bordoya farklılık gösterebilmektedir. Bunun nedeni yaklaşık 250 farklı türü olan sumağın, tür özelliklerinden kaynaklanmaktadır.   

Sumak sağlık için birçok faydaya sahiptir.

Sumağın en dikkat çekici faydalarından birisi, sindirim sistemi problemlerine iyi gelmesidir. Yemeklerin üzerine serpiştirilen bir çay kaşığı sumak sayesinde hazımsızlık ve şişkinlik şikayetlerinden kurtulabilirsiniz. Sumak bağırsaklarınızın sağlıklı bir şekilde çalışmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca, sumağı ishali önlemek amacıyla da kullanabilirsiniz.

Sumağın en önemli faydalarından bir diğeri de, antiseptik özelliğe sahip olmasıdır. İçinde barındırdığı maddeler sayesinde vücuttaki mikroplara karşı savaşarak, enfeksiyonları önler ve bağışıklılığı kuvvetlendirir. Yine enfeksiyona bağlı ateşin düşürülmesinde etkilidir. Antioksidan özelliği sayesinde de, cilt sağlığınızın korunmasına yardımcı olur. Cilt için bir diğer etkili özelliği, sivilce ve aknelere karşı mücadelede oldukça etkili olmasıdır. Ayrıca iltihaplı deri hastalıklarının tedavisinde sumakla yapılan pansumanlar bir hayli işe yaramaktadır. 

Sumak, kan şekerinin ani yükselmesini önleyerek kan şekerini düzenler. Bu nedenle şeker hastalarının diyetlerinde sumağa mutlaka yer vermeleri gerekmektedir. Sumak, başta diş ağrısı olmak üzere ağrılara da iyi gelmektedir. Pıhtılaşma özelliği sayesinde kanamanın durmasına ve yaraların daha kolay iyileşmesine yardımcı olur.

Gargara şeklinde kullanımı, boğaz ağrılarına ve diş eti hastalarına iyi gelmektedir. Tane sumağın kaynatılıp içilmesi ise, zehirlenmelere iyi gelmektedir. İçeriğindeki tanen nedeniyle ekşi bir tada sahip olan sumak, iştah açıcı özelliğe sahiptir ve özellikle sağlıklı şekilde kilo almak isteyen tüketicilerin diyetlerinde yer almalıdır.

Peki sumağın herhangi bir zararı var mı?

Sumağın oldukça önemli olan bu faydalarının yanı sıra, bilinçli kullanımına dikkat edilmezse bazı zararları olabilmektedir. Fazla tüketim demir emilimini azaltarak kansızlığa neden olabilmektedir. Yine aşırı ve bilinçsiz kullanım kabızlık ve tansiyon yükselmesine neden olabilmektedir. Ayrıca zehirli sumak türleri olduğunu hatırlayıp sumak alırken güvenilir yerleri tercih etmelisiniz.

Sumağı nasıl tüketebiliriz?

Sumağın en yaygın kullanım şekli, toz şeklinde birçok mutfakta eksik olmayan baharat halidir. Özellikle kokuyu azaltma özelliği nedeniyle soğan salatalarında sıklıkla tercih edilir. Mantı, çorba, pilav ve her çeşit salatanın üzerine de sıklıkla serpiştirilir. Tane sumak ise genellikle dolma içine eklenerek lezzet arttırmaktadır. Tane sumağı sıcak suda bekletip suyunu çıkarırsanız, sumak ekşisi elde edebilirsiniz. Bu sumak ekşisini de yemeklerinizde doğal bir sos olarak kullanabilirsiniz. Sumağın çok fazla bilinmeyen fakat oldukça şifalı bir diğer kullanım şekli ise sumak çayı olarak tüketilmesidir. İyice ovulan taze sumaklar soğuk suda birkaç saat bekletildikten sonra birkaç sefer süzülerek elde edilen soğuk çay, sumağın yukarıda bahsedilen faydalarını görebilmek için en etkili tüketim şeklidir. Fakat günde bir bardaktan fazla tüketmemeye dikkat edilmelidir. 

Afiyetle ve sağlıkla kalın.

04.09.2017