Şeker dişlerinize nasıl zarar verir?

Şekerin çürük oluşumuna neden olduğunu hepimiz biliyoruz. Bu nasıl ve neden oluyor? Peki, bundan korunmak için ne yapmalıyız?

Ağzımızda birçok farklı bakteri yaşar. Bazıları diş sağlığımız için faydalı, bazıları zararlıdır. Araştırmalar ağzımızın içindeki zararlı bakterilerin şeker ile karşılaştıklarında şekerden beslendiklerini ve asit ürettiklerini göstermektedir. Bu asit, diş minesinin en üst tabakasındaki, dişimizin parlak görünmesi ve korunmasını sağlayan mineralleri yok etmektedir. Buna demineralizasyon denmektedir. 

İyi haber ise tükürüğümüzün düzenli ve doğal bir süreç olarak bu zararı tersine çevirmesidir. Buna da re-mineralizasyon denir. Tükürüğün içesinde bulunan kalsiyum ve fosfat, su ve diş macunlarından aldığımız florür, diş minesinin kendisini onarması ve asit saldırıları sonrası kaybettiği mineralleri geri almasına ve dişlerimizin güçlenmesine yardımcı olur. 

Ancak, sürekli tekrar eden asit saldırıları diş minesinin minerallerini kaybetmesine ve zaman içerisinde zayıflayıp üzerinde çukurlar ve çürükler oluşmasına neden olur. Bu çürükler tedavi edilmezse dişinizin daha derinlerine inerek, dişte ağrı, çiğneme sırasında acı, sıcak ve soğuk içeceklere hassasiyet olarak belirtiler gösterebilir ve diş kayıplarına neden olabilir. 

Şeker kötü bakterileri etkiler ve ağzımızın pHını düşürür

Ağzımızın içinde Streptococcus mutans ve Streptococcus sorbrinus isimli iki bakteri bulunmaktadır. Bu bakteriler yediğimiz şeker ile beslenir, dişin üst yüzeyinde renksiz yapışkan bir plaka oluşturur. Bu plaka tükürük ya da fırçalama ile temizlenmezse bakteriler tarafından aside dönüştürülür ve ağzımızın içinde asidik bir ortam oluşur. 

Ağzımızın pH asit dengesi nötr olan 7nin altına düştüğünde bu asitler dişlerdeki mineralleri çözmeye ve diş minesine zarar vermeye başlarlar. İlk etapta küçük deliklere ya da diş erozyonuna sebep olur, uzun vadede çürükleri oluştururlar. 

Çürüklere neden olan beslenme alışkanlıkları

Yüksek şeker içerikli atıştırmalıklar

Araştırmalar şekerli atıştırmalıkların ve şekerli içeceklerin sık tüketiminin çürüklere neden olduğunu kanıtlamaktadır. Çocuklar üzerinde yapılan araştırmada tatlı kurabiye, çikolata ve cips tüketenlerin tüketmeyenlere göre dört kat daha fazla çürükleri bulunduğunu göstermektedir. 

Şekerli ve asitli içecekler tüketmek

En çok bilinen sıvı şeker içeren ürünler; asitli içecekler, enerji içecekleri ve meyve sularıdır. Bu ürünler şeker içermelerinin yanı sıra yüksek seviyede asit de içerirler. Araştırmalar günde 1-2 şekerli içecek içenlerde diş çürüğü oranının %31 daha fazla olduğunu göstermiştir. 20.000 yetişkin üzerinde yapılan başka bir çalışma günde bir şekerli içecek tüketenlerin içmeyenlere göre dişlerini kaybetme oranının %44 arttığını göstermektedir. 

Şekerli içecekleri yudumlayarak uzun sürede tüketmek

Şekerli içecekleri nasıl tükettiğimiz de çürük oluşumunu etkilemektedir. Gün boyunca yudum yudum içtiğimiz içecekler, şekerin ağzımızda durma süresini arttırdığından çürük oluşumunu da arttırmaktadır. 

Yapışkan yiyecekler yemek

Sert şekerler, ağızda eriyen şekerler ya da çocukların çok sevdiği lolipoplar yapışkan yiyecekler olarak adlandırılabilir. Ağızdaki kalış süreleri uzun olduğundan kötü bakterilere bu şekeri sindirmek ve asit üretmek için bolca süre verirler. Sonuçta demineralizasyon süresini uzatmış, re-mineralizasyon süresini kısaltmış ve dişlerimize daha çok zarar vermiş oluruz. 

Diş çürükleri ile savaşmak için öneriler 

Aşağıda sizin için derlediğimiz birkaç kolay ama etkili öneriyi bulabilirsiniz. 

- Ne yediğine ve içtiğinize daha çok dikkat edin: Taze meyveler, sebzeler, süt ve süt ürünleri, tahıl ürünleri tüketebilirsiniz. Bu yiyecekler tükürük üretimini arttıracaktır. İçecekleri kamış ile içmek dişleriniz ile şekerin temasını azaltacağından dişlerinizin daha az zarar görmesini sağlayacaktır. 

- Şekeri azaltın: Şekerli yiyecek tüketiminizi mümkün olduğunda azaltın. Şeker tüketimi sonrası su içerek dişlerinizin temizlenmesi sağlayabilirsiniz. Şekerli içecekleri yudum yudum içmemeye özen gösterin, böylece etki süresini kısaltmış olursunuz. 

- Ağız hijyenine özen gösterin: Günde iki kez dişlerinizi fırçalamak çürükleri engellemek için en faydalı yöntemdir. Mümkünse her yemekten sonra dişlerinizi fırçalamaya çalışın. Şekersiz sakız çiğnemek de ağızdaki tükürük salınımını arttıracağından diş sağlığınız için faydalıdır.

Bu bilgilerin sağlıklı dişlere sahip olmak ve ilerleyen yaşlarda da dişlerinizin sağlığını uzun süre koruması için işinize yaramasını dileriz.

Sağlıkla kalın...

20.04.2017